Άμλετ

«Οι πεσιμιστικές παραστάσεις μου δεν στερούνται ελπίδας. Δείχνουν στον κόσμο την πραγματικότητα μέσα από έναν καθρέφτη..»

«Περνάμε από μια περίοδο νεοσυντηρητισμού, με βαθιές κοινωνικές φοβίες, πολύ έντονες πολιτισμικές παρεξηγήσεις. Οι ανόητοι άνθρωποι μιλούν για σύγκρουση πολιτισμών πράγμα το οποίο δεν πιστεύω καθόλου. Ζούμε μια εποχή στην οποία η τέχνη είναι πολύ σημαντική. Πρέπει να μιλήσουμε γι’ αυτά τα πράγματα δημόσια, χωρίς φόβο και με ελευθερία λόγου. Ελευθερία, να μιλήσουμε για οτιδήποτε. Είναι πολύ σημαντικό να αντιμετωπίσουμε τα προβλήματα που ζούμε αυτήν την περίοδο. Και αυτό δίνει νέα δυνατότητα επιρροής στην τέχνη. [..]

Συγκρίνοντας τον Αμλετ με τη σύγχρονη ζωή, ειδικά της δικής μου γενιάς, διαπιστώνω την εξής ουσιώδη διαφορά: Δεν υπάρχει λύση στο ερώτημα του Αμλετ. Να συνεχίσουμε ή να σταματήσουμε; Μερικοί, όπως η Σάρα Κέιν, παίρνουν την απόφαση να αυτοκτονήσουν. Αλλά με τον τρόπο που περνάμε τη ζωή μας είναι σαν να διαπράττουμε ομαδική αυτοκτονία. Σήμερα όλοι μας γνωρίζουμε την αδικία που επικρατεί στον κόσμο. Ολοι μας γνωρίζουμε τα πρόβλήματα που έχει προκαλέσει η παγκοσμιοποίηση, την κρίση στον Τρίτο Κόσμο, το πώς εκμεταλλευόμαστε τις ζωές ανθρώπων μαζί με τις πηγές των χωρών τους, όπως γνωρίζουμε και πως η ιδεολογία του ελεύθερου καπιταλισμού ανοίγει τις αγορές για να διεισδύσουν ξένα συμφέροντα. Ολοι μιλάνε για την οικονομική ανάπτυξη της Κίνας και κανείς δεν λέει ότι το 60% της ανάπτυξης είναι κέρδη των ξένων επιχειρήσεων που έχουν επενδύσει στη χώρα. Δυστυχώς, η παγκοσμιοποίηση είναι πολύ μεγάλο ψέμα. Ολοι γνωρίζουμε τις αδικίες που διαπράττονται, αλλά κανείς δεν αντιδρά. Δεν υπάρχει μια πολιτική κίνηση και όλοι βρίσκουμε δικαιολογίες για την απραξία μας. Λέμε “πρέπει να λάβουμε υπόψη μας τις σύνθετες παραμέτρους για τις δικτατορίες στην Αφρική, τους φονταμενταλισμούς στις αραβικές χώρες και την αδικία στα Βαλκάνια” [..]

Ο Αμλετ είναι ένας βλάκας! Είναι η αίσθησή μου. Δεν είναι αρκετά δυνατός να ασχοληθεί με τα προβλήματά του. Αλλά και ποιος θα μπορούσε άλλωστε… Ούτε εγώ θα μπορούσα να εκτελέσω την αποστολή να σκοτώσω το θείο μου γιατί κάτι θα μου έλεγε ότι έχει σκοτώσει τον πατέρα μου. Αυτός ο στόχος σε τρελαίνει. Ετσι όταν τον αποκαλώ idiot εννοώ ότι η αποστολή που αναλαμβάνει τον τρελαίνει. Ο τίτλος της έρευνάς μου για τον Αμλετ θα μπορούσε να είναι: Η ενσυνείδητη κατάρα της μεταηρωϊκής εποχής. Κανείς δεν θέλει πλέον να είναι ήρωας. Κανείς δεν έχει το κουράγιο και την τόλμη να είναι ήρωας. Αν παρατηρήσετε τις ταινίες θα δείτε ότι δεν υπάρχουν άντρες ήρωες. Ισως συναντήσετε γυναίκες – ηρωίδες αλλά όχι άντρες. Αντιθέτως. Αναφερόμαστε στην αποδόμηση του άντρα. Αυτό είναι και ένα από τα κυρίαρχα στοιχεία της δουλειάς μου. Από τα βασικά θέματα που με απασχολούν. Ο άντρας δεν γνωρίζει τον ρόλο του πλέον. Δεν έχει πρότυπο. Δεν ξέρει πώς πρέπει να είναι οι άντρες. Και ο Αμλετ βρίσκεται στην αρχή αυτής της εξέλιξης. Γιατί πριν από τον Αμλετ υπήρχαν οι απλές τραγωδίες – εκδίκησης. Που σήμαιναν: θα σκοτώσει τον θείο του για εκδίκηση. Ομως ο Αμλετ δεν ξέρει πώς να φέρει σε πέρας αυτόν τον ρόλο πια. Και πιστεύω ότι οφείλεται στο γεγονός ότι έχει μια ευρεία αντίληψη του κόσμου. Γνωρίζει πάρα πολλά. Μήπως αυτή ακριβώς δεν είναι η κατάρα των καιρών μας; Οτι γνωρίζουμε πάρα πολλά; Δεν αναλαμβάνουμε πολιτική δράση γιατί αντιμετωπίζουμε τα πάντα με πολύ περίπλοκο τρόπο. Λέμε για παράδειγμα: είναι απολύτως λάθος η εισβολή στο Ιράκ. Αλλά σκεφτόμαστε και ό,τι έκανε ο Σαντάμ Χουσεΐν στους Κούρδους. Λέμε: ήταν απολύτως λάθος να βομβαρδίσουμε το Βελιγράδι. Αλλά την ίδια στιγμή σκεφτόμαστε τι έκαναν οι Σέρβοι στους Αλβανούς στο Κόσοβο. Τι δράση να αναλάβουμε; Προς ποια κατεύθυνση; Ξέρουμε ότι η βία γεννάει βία αλλά αν περιμένουμε πολύ η βία μπορεί να αυξηθεί. Αυτό συμβαίνει και με τον Αμλετ. Καθυστερεί πολύ και προκαλεί ακόμη περισσότερους θανάτους.»


Αποσπάσματα από συνεντεύξεις του Γερμανού σκηνοθέτη Τόμας Οστερμάιερ στις εφημερίδες Καθημερινή [01.06.08] και Ελευθεροτυπία [21.06.08]

Το έναυσμα να ασχοληθώ με τον Οστερμάιερ μου έδωσε η Πεντανόστιμη και το τελευταίο της (μέχρι αυτήν την ώρα) post. Την ευχαριστώ. Κάνει καλή δουλειά.
Η πρώτη εικόνα είναι από την παράσταση Μήδεια, του Δημήτρη Παπαϊωάννου.